De Tweede Kamer heeft recent een motie aangenomen met het verzoek aan het kabinet om een nieuwe rechtsvorm uit te werken. Die rechtsvorm is de ‘rentmeestervennootschap’ (ook wel ‘steward-ownership’ genoemd).
De rentmeestervennootschap is een alternatieve eigendomsstructuur die waarborgt dat een onderneming zich kan richten op haar missie. Kenmerkend hierin is dat de zeggenschap wordt uitgeoefend door personen die betrokken zijn bij de onderneming en die de continuïteit en de doelstelling van de onderneming centraal stellen (de rentmeesters / stewards). De winst is van de onderneming, de winst dient de continuïteit en de doelstelling van de onderneming.
Steward-owned bedrijven zijn vandaag de dag hip en trendy. Een van de veelgenoemde voorbeelden van deze structuur is het Amerikaanse outdoor kledingmerk Patagonia. Op de Patagonia website staat vermeld: “At Patagonia, we stand behind our mission statement: We’re in business to save our home planet. We are committed to quality and to the environment. Patagonia pledges 1% of its sales to environmental protection and is a proud member of 1% For The Planet”.
Patagonia heeft een structuur met 2 stichtingen, Patagonia Purpose Trust en Holdfast Collective. Patagonia Purpose Trust bezit twee procent van de aandelen en heeft al het stemrecht in handen. Holdfast Collective bezit de overige achtennegentig procent maar heeft geen stemrecht. Alle winst die Patagonia niet hoeft te herinvesteren in de eigen bedrijfsvoering gaat als dividend naar Holdfast Collective, met als doel daarmee projecten te financieren om klimaatverandering tegen te gaan. (Bron: Wikipedia)
Zonder de nieuwe rechtsvorm is het nu al mogelijk om het rentmeestermodel toe te passen. Zo kan ook in Nederlandse vennootschappen onderscheid worden gemaakt tussen winstrechtloze en stemrechtloze aandelen, waarbij de winstrechtloze aandelen worden gehouden door de rentmeesters / stewards en de stemrechtloze aandelen worden gehouden door bijvoorbeeld de oprichters van de vennootschap. Ook kan worden gedacht aan een STAK constructie al dan niet in combinatie met de hiervoor genoemde winstrechtloze en stemrechtloze aandelen. Een en ander dient wel te worden voorzien van duidelijke en vastgelegde afspraken over de bestemming van de winst van de onderneming.
Het rentmeestermodel is momenteel nog relatief kostbaar en tijdrovend. Ondernemers maken nu gebruik van structuren met stichtingen en verschillende B.V.’s. Hierbij worden aanzienlijke kosten gemaakt en loopt men tegen beperkingen aan. De rentmeestervennootschap als nieuwe rechtsvorm kan dat veranderen.
Wat voor constructie ook wordt gekozen, het moet voor alle betrokkenen duidelijk zijn (ook en met name voor investeerders) dat het belang van de onderneming en de missie voorop staat en men van doen heeft met een rentmeestervennootschap.